Akshay Shelar

व्हॉट मेक्स अस इंडियन्स?

Quick Reads

परवा ६ डिसेंबर रोजी बलात्कार प्रकरणातील संशयित आरोपींच्या झालेल्या एन्काउंटरच्या घटनेमुळे न्याय, न्यायव्यवस्था आणि संविधान या संकल्पना आणि काही मुद्दे पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहेत. या तिन्ही बाबींशी निगडीत अशी दोन निरनिराळ्या चित्रपटांतील दृश्यं अशावेळी आठवतात. ज्यातून न्याय, न्यायव्यवस्था आणि संविधान या संकल्पना कायद्याच्या राज्याचा विचार करता का महत्त्वाच्या आहेत हे लक्षात येतं.

असुरन: हंट, चेझ, रिव्हेंज

Quick Reads

‘असुरन’चं मध्यवर्ती कथानक तसं साधंसोपं आहे. गावातील एका बड्या प्रस्थाची, वडकुरन नरसिम्हनची (आडुकलम नरेन) हत्या झालेली आहे. या हत्येमागे शिवासामीचं (धनुष) कुटुंब असल्याचं लागलीच स्पष्ट केलं जातं.

फोर्ड व्हर्सेस फरारी: पीपल, हाय ऑन कार्स. कार्स, हाय ऑन गॅस

Quick Reads

‘फोर्ड व्हर्सेस फरारी’ हा चित्रपट म्हणजे बरंच काही आहे. नाव सुचवतं त्याप्रमाणे फोर्ड आणि फरारी या दोन कंपन्यांमध्ये कार रेसिंगवरून एकेकाळी सुरु झालेल्या आर्थिक, व्यावसायिक गणितं नि प्रतिष्ठेच्या स्पर्धेचं कथानक इथे केंद्रस्थानी आहे. मात्र त्यासोबत प्रत्यक्ष वाहन निर्मितीची प्रक्रिया, रेसिंगची गणितं, स्टीअरिंग व्हीलच्या मागे असलेल्या माणसाचं महत्त्व, रेसिंगचं रोमँटिसाइजेशन असं बरंच काही आहे.

‘युटोपिया’ : डिस्टोपियन कॉन्स्पिरसी थ्रिलर

Quick Reads

रंजक सिद्धान्तांनी किंवा त्यांच्या खऱ्या-खोट्या असण्याच्या नुसत्या कल्पनेनं कलाजगताला भुरळ घातली नसती तरच नवल! त्यातूनच वेळोवेळी अशा काल्पनिक-अकाल्पनिक सिद्धांतांवर आधारित पुस्तकं, चित्रपट, मालिका, माहितीपट अशा अनेकविध प्रकारांमध्ये साहित्य-कलाकृतींची निर्मिती झाली आहे. ‘युटोपिया’ ही ब्रिटिश मालिका याच संकल्पनेभोवती फिरणारी (काही एक प्रमाणात सत्याचा अंश असणारी) कलाकृती आहे.

परियेरूम पेरूमल: भाबडा तरी गरजेचा म्हणावासा आशावाद

Quick Reads

शिकून, संघटीत होऊन संघर्ष करण्याच्या गरजेमागील मूळ इथे आपल्याला पदोपदी दिसत असतं. किंबहुना खरंतर त्याच्या अस्तित्त्वाच्या जाणीवेनं बोचत असतं. ही अस्वस्थता निर्माण करणं हाच खरंतर मारी सेल्वाराज दिग्दर्शित ‘परियेरूम पेरूमल’चा खरा उद्देश आहे, नि ही अस्वस्थता निर्माण होणं हे त्याचं यश आहे.

यस्टर्डे: अ वर्ल्ड विदाऊट द बीटल्स इज अ वर्ल्ड दॅट्स इन्फानाइटली वर्स

Quick Reads

‘यस्टर्डे’च्या केंद्रस्थानी असलेली संकल्पना अगदीच कल्पक नि रंजक आहे. ती अशी की चित्रपटाचा नायक वगळता जवळपास सगळं जग ‘बीटल्स’ या म्युजिक बँडचं अस्तित्त्व विसरून जातं. मग नायकाआसपासच्या कुणालाच या बँडची गाणी न आठवणं, नि नायकाने त्यांची गाणी स्वतःची म्हणून खपवणं सुरु होतं.

जग्गा जासूस: बसूचा अ-वास्तववाद

Quick Reads

आपल्याकडे गाण्यांच्या माध्यमातून कथानक पुढे नेण्याचा सांगीतिका नामक प्रकार कधी त्याच्या सर्वोच्च शिखरावर पोचला असं म्हणताच येत नाही. याउलट अलीकडे तर गाणी ही लोकप्रिय कलाकृतीमध्ये लोकांच्या समाधानासाठी, किंवा व्यावसायिक कारणांसाठी अशा कथाबाह्य घटकांपायी अधिक येतात, ना की कथनाचं माध्यम म्हणून. मुळातच अनेक चित्रपटकर्त्यांना हा धोका पत्करावा वाटत नाही, तर जे पत्करतात त्यांचं अपयश (मग ते कलात्मक असो वा आर्थिक) आधीच दुर्मिळ असणाऱ्या या प्रकाराकरिता अधिक हानीकारक ठरतं.

जोकर: अस्वस्थ करणाऱ्या क्रौर्य आणि खिन्नतेतील सिनेमॅटिक सौंदर्य

Quick Reads

इथे चित्रपटाला संकल्पनात्मक पातळीवर सामाजिक, आर्थिक आणि सर्वांत महत्त्वाचं म्हणजे मानसशास्त्रीय कंगोरे प्राप्त होतात ते त्याच्या लेखनाच्या माध्यमातून. तर, दिग्दर्शक टॉड फिलिप्स आणि छायाचित्रकार लॉरेन्स शेर मिळून समोर आणत असलेली दृश्यं चित्रपटाला गरजेचा असा एक गडद दृष्टिकोन प्राप्त करून देतात. सोबतच त्यांना मिळत असलेली पार्श्वसंगीताची किंवा काही वेळा नीरव शांततेची, अचूक निवड म्हणता येईलशा गाण्यांची जोड यातून एक नितांतसुंदर अशी सिनेमॅटिक सिंफनी तयार होते.

वन्स अ इयर : एका नात्याचा मागोवा

Quick Reads

एरवी ज्यांची भेट होणं कधीही शक्य होणार नाही अशा दोन लोकांची भेट होण्याचे चित्रपटांतील आणि अगदी खऱ्या आयुष्यातीलही प्रसंग आपल्याला नवीन नाहीत. मात्र, अशा भेटीनंतर तितक्याच अशक्यप्रायरीत्या होणारी नात्याची सुरुवात, आणि त्यानंतरच्या घटनाक्रमामध्ये उपजत सहजता टिकवून ठेवणं सोपं नसतं. अगदी खऱ्या आयुष्यातही आणि चित्रपट/मालिकांतही. गौरव पत्की लिखित आणि मंदार कुरुंदकर दिग्दर्शित ‘वन्स अ इयर’ या छोटेखानी मालिकेला नेमकं हेच साध्य करणं जमलेलं आहे.

सिनेमा: सिंग स्ट्रीट

Quick Reads

जॉन कार्नीच्या तीन चित्रपटांविषयीच्या लेखत्रयीतील हा तिसरा आणि शेवटचा लेख. या तीन लेखांच्या माध्यमातून माझ्या प्रचंड आवडत्या चित्रपटकर्त्यांपैकी एक असलेल्या जॉन कार्नीविषयी, आणि त्याच्या या तीन चित्रपटांविषयी पुरेशा सविस्तरपणे बोलण्याचा, या नितांतसुंदर कलाकृतींची प्रशंसा करण्याचा उद्देश बऱ्यापैकी सफल झाला आहे असं वाटतं.

सिनेमा: बिगीन अगेन

Quick Reads

प्रेमाकडे अपारंपरिकरीत्या पाहण्याचा विशिष्ट असा दृष्टिकोन म्हणजे लेखक-दिग्दर्शक जॉन कार्नीचं एक महत्त्वाचं वैशिष्ट्य आहे. संगीत आणि योगायोगानं माणसं जोडली जातात. पण, कार्नी त्यांच्या भविष्याचा निकाल लावत नाही. तो त्या पात्रांना एक प्रकारच्या आशावादी वळणावर आणून सोडतो.

सिनेसमीक्षण: ‘वन्स’

Quick Reads

तूर्तास ‘वन्स’ या त्याला प्रसिद्धी मिळवून देणाऱ्या इंडी चित्रपटाचा विचार करूयात. ‘वन्स’मधील पुरुष (ग्लेन हॅन्सर्ड) हा एक गिटारवादक आहे. डब्लिनमधील रस्त्यावर उभं राहून स्वतः लिहिलेली गाणी वाजवत त्यातून तुटपुंजी कमाई करणं, नि आपल्या वडिलांसोबत राहून त्यांच्या व्हॅक्युम क्लीनर दुरुस्तीच्या दुकानात काम करणं या दोन गोष्टींभोवती त्याचं आयुष्य फिरतं.

स्पॉटलाईट: ला ला लँड

Quick Reads

‘ला ला लँड’ पारंपरिक प्रेमकथांमधील घटक वापरून मुळातच त्यातील प्रेम या मध्यवर्ती संकल्पनेचा पुनर्विचार करताना दिसतो. इथे नायक आणि नायिका दोघांनाही समान महत्त्व आहे. कुठल्याही नात्यामध्ये समोरच्या व्यक्तीचा, तिचीही काहीतरी बाजू असेल याचा विचार न करता खटके कसे उडू शकतात, ही अगदीच मूलभूत गोष्ट त्याच्या कथनाच्या माध्यमातून स्पष्टपणे दिसून येते.

अ लव्ह लेटर टू महेशिन्ते प्रतिकारम

Quick Reads

ही कुणाला तरी प्रत्युत्तर देण्याची भावना मानवात उपजतच असावी. मग भलेही ते शारीरिक पातळीवर असो, किंवा मग शाब्दिक स्वरूपाचं. त्यातून मिळणारा आनंद, एक जेता असण्याची, समोरच्यावर कुरघोडी केल्याची भावना अनुभवणं यातच या उपजत अशा भावनेचं मूळ दडलेलं असावं.

स्पॉटलाईट: जाऊँ कहाँ बता ऐ दिल

Quick Reads

आदिश केळुसकर एकूण चित्रपटाची हाताळणी कशा प्रकारे करतो, यामध्ये चित्रपटाचा परिणाम दडलेला आहे. मरिन ड्राइव्ह, सिंगल स्क्रीन थिएटरपासून ते लॉजपर्यंत गर्दीने गजबजलेल्या शहरात प्रेमी युगुलांना आसरा देणाऱ्या अनेक जागांना तो जिवंत करतो.

टॅरेंटिनोमय: क्वेंटिन टॅरेंटिनो आणि सिनेमा

Quick Reads

फिल्म स्कूलमध्ये न जाता थेट तिथे शिकवला जाणारा एक स्वतंत्र विषय बनलेल्या टॅरेंटिनोचा नववा चित्रपट, ‘वन्स अपॉन अ टाइम इन हॉलिवुड’ आलाय. भारतातील त्याच्या चाहत्यांना त्याच्याच प्रदर्शनाचे वेध लागले आहेत. नि त्यामुळेच तर त्याला सेलिब्रेट करणारी, त्याला प्रेमपत्र म्हणून लिहिलेली ही लेखमाला तुमच्यापुढे आणत आहोत.

‘सुपर डिलक्स’ : एक परिपूर्ण सिनेमॅटिक अनुभव

Quick Reads

स्वतः निर्माण केलेल्या विश्वाशी सुसंगत अशा तार्किकतेला थारा देणारे व्यावसायिक चित्रपटही फॅसिनेटिंग असूच शकतात. ‘मर्द को दर्द नहीं होता’ प्रदर्शित झाला, त्याच्याच पुढच्या आठवड्यात आलेला ‘सुपर डिलक्स’ अशाच काही फॅसिनेटिंग आणि प्रभावी चित्रपटांमध्ये मोडतो.

‘कुंबलंगी नाईट्स’ : भारतीय कुटुंबव्यवस्था आणि पौरुषत्वाचं प्रभावी विच्छेदन

Quick Reads

मुख्य प्रवाहातील चित्रपटांमधील कौटुंबिक नाट्य मात्र अपवादानेच या रटाळ चौकटींतून बाहेर पडलं. अलीकडील काळात मात्र सर्वच प्रादेशिक भाषांमधील चित्रपट या पारंपरिक चौकटींतून बाहेर पडत, अकार्यक्षम कुटुंबांचं (डिसफंक्शनल फॅमिली) कथन समोर मांडताना दिसू लागले आहेत. ‘कुंबलंगी नाईट्स’ हा मल्याळम चित्रपट याच बदलाचं एक अधिक थेट आणि प्रभावी स्वरूप आहे.

स्पॉटलाईट:शॉपलिफ्टर्स

Quick Reads

जगप्रसिद्ध जापानी दिग्दर्शक हिरोकाझु कोरे-इडाचा कान चित्रपट महोत्सवातील मानाचा पुरस्कार, पाम’डि ऑर विजेता चित्रपट ‘शॉपलिफ्टर्स’ हा जपानमधील एका अकार्यक्षम कुटुंबावर आधारित आहे. मात्र, तो या मूलभूत संकल्पनेच्या पलीकडे जात मानवी स्वभाव आणि कुटुंबसंस्थेचा परामर्श घेणारा आहे.

Trending Articles

स्पॉटलाईट: जाऊँ कहाँ बता ऐ दिल

टॅरेंटिनोमय: क्वेंटिन टॅरेंटिनो आणि सिनेमा

‘कुंबलंगी नाईट्स’ : भारतीय कुटुंबव्यवस्था आणि पौरुषत्वाचं प्रभावी विच्छेदन

जोकर: अस्वस्थ करणाऱ्या क्रौर्य आणि खिन्नतेतील सिनेमॅटिक सौंदर्य

‘सुपर डिलक्स’ : एक परिपूर्ण सिनेमॅटिक अनुभव