Akshay Shelar

रुबी स्पार्क्स: प्रेम आणि लेखनकामात असलेलं साम्य

Quick Reads

एखाद्या व्यक्तीने अगदी कमी वयात अनपेक्षित आणि अविश्वसनीय काम करत यश संपादन करणं कौतुकास्पद असतंच. मात्र, कमी काळात नि कमी वयात अतियशस्वी झाल्यानंतर ती व्यक्ती ‘त्या’ यशाच्या पुढे जाईलसं काहीच काम करू शकली नाही तर? आपणच पूर्वी करून ठेवलेलं काम आपली मर्यादा ठरलं तर?

पाम स्प्रिंग्ज: एक दिवस आणि दोन समदुःखी जीव

Quick Reads

मानवी जीवनातील निरर्थकता, या निरर्थकतेच्या जाणिवेतून आलेला निराशावाद आणि प्रेम या संकल्पनांचा एकत्रितपणे विचार करणाऱ्या बऱ्याचशा कलाकृती यापूर्वी निर्माण झालेल्या आहेत. अशा प्रकारच्या चित्रपटांतून - मानवी जीवन हे किंचितही सुखकर नाही. मात्र, आपल्याइतक्याच दुःखी आणि असमाधानकारक असलेल्या व्यक्तीसमवेत हे जीवन किमान सुसह्य बनू शकतं - हा विचार मांडला गेल्याचंही दिसलेलं आहे.

एमीझचे वारे: ब्रूकलीन ९९

Quick Reads

‘एनबीसी’च्या लोकप्रिय पोलिसी प्रक्रियात्मक नाट्य असणाऱ्या ‘ब्रुकलिन नाइन-नाइन’ला यावेळीही एमी पुरस्कारातील ‘कॉमेडी सिरीज’ श्रेणीमधून डावललं गेलं आहे. असं असलं तरी, अभिनेता आन्द्रे ब्रॉअरने चौथ्यांदा ‘सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेता’ या श्रेणीत नामांकन मिळवलं आहे. २०१४ ते २०१६ दरम्यान एमी पुरस्कारातील या श्रेणीत सलग तीनदा नामांकन मिळवणारा अभिनेता ठरूनही तीनही वेळा त्याचा पुरस्कार हुकला आहे.

एमीजचे वारे: ‘स्ट्रेंजर थिंग्ज’

Quick Reads

आपल्याकडील बरीचशी जनता ही वयाच्या पंचविशीत ते पस्तिशीत आहे. या पिढीने मोठं होत असताना नव्वदीचं दशक जवळून पाहिलं. ज्यामुळे भारतीय संदर्भांत नव्वदीच्या दशकातील स्मरणरंजन घडताना दिसतं. तर, अमेरिकन संदर्भांत तिथला मोठा जनसमुदाय हा वयाच्या पस्तिशी ते पंचेचाळीशीत असल्याने तिथे ऐंशीच्या दशकाचं स्मरणरंजन घडत असल्याचं पहायला मिळतं.

स्पॉटलाईट: अंधारात सत्य चाचपडणाऱ्या पत्रकारितेला साद घालणारा सिनेमा

Quick Reads

या आठवड्यात ‘स्पॉटलाईट’ सदराला एक वर्षं पूर्ण झालं. या सदरात लेख लिहिण्यामागे जो उद्देश होता त्या उद्देशाला, म्हणजे उत्तम देशी-विदेशी चित्रपटांवर प्रकाश टाकत त्यावर चर्चा घडवून आणण्याला साजेशा नावाचा शोध ‘स्पॉटलाईट’ या नावापाशी येऊन थांबला. ज्यामागे साहजिकच टॉम मॅकार्थीने दिग्दर्शित केलेल्या याच नावाच्या चित्रपटाचा संदर्भ होता. वर्षपूर्तीचं औचित्य साधून या चित्रपटावर लिहित आहे.

नसीर: हे एक समयोचित व्यक्तीचित्रण

Quick Reads

कल्पित कलाकृतींमध्ये असलेला जीवनाचा, वास्तवाचा अंश हा अधिक नाट्यमय असण्याची शक्यता असते. प्रत्यक्ष जीवन मात्र तितकं नाट्यमय असतेच असं नाही. एखाद्याच्या जवळपास क्रियाशून्य आयुष्याकडे अतिशयोक्ती टाळून पाहिल्यास ते कसं दिसेल हे चित्रपटांमधून अनेकदा दिसत आलेलं आहे. अरुण कार्तिक दिग्दर्शित ‘नसीर’मध्येही शीर्षक पात्राचं असंच काहीसं जीवन दिसतं.

‘कडक’: परिणामकारक ब्लॅक-कॉमेडी

Quick Reads

नैतिकता आणि तिचं स्वरूप हा कायम चर्चेचा विषय राहिलेला आहे. जर समाजाचं किंवा कायद्याचं भय मनात नसतं, तर नैतिकतेचं स्वरूप कशा प्रकारचं राहिलं असतं, हा वेळोवेळी चर्चिला गेलेला मुद्दा आहे. रजत कपूर दिग्दर्शित ‘कडक’मध्ये समोर उद्भवलेल्या परिस्थितीच्या अनुषंगाने नैतिकतेचे निरनिराळे कंगोरे दाखवले जातात.

भोंसले: विरोधाभासांचा समांतर प्रवास

Quick Reads

‘भोंसले’मध्ये अगदी सुरुवातीपासूनच विरोधाभासी संकल्पना समांतरपणे समोर येत राहतात. विरोधाभास हा इथला स्थायीभाव आहे. तो जितका दृश्य पातळीवरील आहे, तितकाच संकल्पनांच्या पातळीवरील आहे. हा विरोधाभास जे दिसतं त्यातील परस्परसंबंध दाखवणारा आणि त्यातून एकसंध चित्र निर्माण करणारा आहे.

‘गेट आऊट’ आणि ‘अस’: दृश्य असूनही अदृश्य राहिलेल्या वंशाधारित शोषणाला उजागर करणारे सिनेमे

Quick Reads

२०१७ मध्ये प्रदर्शित झालेल्या जॉर्डन पील लिखित-दिग्दर्शित ‘गेट आऊट’ या चित्रपटामध्ये बऱ्याचशा रूपकांचा वापर करीत समकालीन अमेरिकेतील वर्णद्वेषावर भाष्य केलं गेलं होतं. त्यानंतर २०१९ मध्ये आलेल्या पीलच्याच ‘अस’मध्ये वर्णद्वेषासोबत वर्गाचं समीकरणही विचारात घेतलं गेलं होतं. सध्या सुरु असलेल्या ‘ब्लॅक लाइव्ह्ज मॅटर’ या जगव्यापी चळवळीच्या निमित्ताने अमेरिका, वर्णभेद आणि शोषण हे मुद्दे सर्व माध्यमांच्या केंद्रस्थानी आलेले आहेत.

प्राइड मंथच्या निमित्ताने: सिनेमा आणि समलैंगिकता

Quick Reads

समाजाचा आरसा मानल्या जाणाऱ्या चित्रपटाच्या माध्यमातून या प्रकाराविरुद्ध भाष्य करणे, या विषयाला वाचा फोडणे, या विषयाचं अस्तित्व घराघरात पोहोचवणे अपेक्षित होते. कायदेशीर - सामाजिक बंधनांमुळे आणि चित्रपट निर्मात्यांनी निवडलेल्या चुकीच्या दृष्टिकोनामुळे काही मोजके अपवाद वगळता असं होऊ शकलं नाही.

ईब आले ऊ: व्यवस्थेच्या भयावह अमानुषतेच्या बळी ठरलेल्या नागरिकांची कथा

Quick Reads

‘ईब आले ऊ’ हा आपल्या व्यवस्थेकडे एका चित्तवेधक दृष्टिकोनातून पाहतो. हे करत असताना दिल्लीमध्ये उभ्या राहिलेल्या एका वेगळ्याच व्यवसायाकडे आणि व्यवस्थेकडे पाहिलं जातं. हा व्यवसाय आणि ही व्यवस्था दिल्लीमध्ये माकडांनी मांडलेल्या उच्छादाभोवती फिरणारी आहे.

‘वुई आर वन’ या ऑनलाईन चित्रपट महोत्सवातील महत्त्वाच्या सिनेमांची ओळख: ‘क्रेझी वर्ल्ड’

Quick Reads

जगभरातील नामांकित चित्रपट महोत्सवांनी एकत्र येत ‘वुई आर वन’ या नावाने एक ऑनलाईन चित्रपट महोत्सव आयोजित केला आहे. या महोत्सवात काही निवडक नवे आणि जुने चित्रपट युट्युबवरील ‘वुई आर वन’ याच नावाच्या चॅनलवर मर्यादित कालावधीकरिता मोफत स्ट्रीम होत आहेत. येत्या काळात या महोत्सवातील महत्त्वाच्या अशा काही चित्रपटांविषयीच्या, मुख्यत्वे त्यांची ओळख करून देणाऱ्या लिखाणाची सुरुवात ‘क्रेझी वर्ल्ड’ या चित्रपटापासून करतोय.

पाताल लोक: समकालीन समाजव्यवस्था, न्यायव्यवस्था आणि माध्यमव्यवस्था यांचं प्रभावी चित्रण करणारी सिरीज

Quick Reads

मालिकाकर्त्यांची उदारमतवादी धोरणं प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्षरीत्या मालिकेत प्रतिबिंबित झालेली आहेत. मुळातच मालिकाकर्ते हे त्यांच्या विचारांबाबत जागरूक आहेत. त्यामुळेच मालिकेत ‘वुई लिबरल्स आर सच अ क्लिशे. ऑल वुई नीड फॉर अ ह्युमन स्टोरी इज अ मुस्लिम क्रिमिनल ऑर अ एलजीबीटी कॅरेक्टर’ असे मेटा डायलॉग्ज येतात.

आफ्टर लाईफ: नैराश्यपूर्ण, तरीही विनोदी

Quick Reads

अमेरिकन कलाकृती व्यक्तीपेक्षा घटनेला महत्त्व देतात, तर ब्रिटिश कलाकृती आपल्या पात्रांना अधिक महत्त्व बहाल करणाऱ्या असतात. त्यामुळे ब्रिटिश मालिकांमधील विनोदाच्या गडद छटा पात्रांच्या उपजत स्वभावातून निर्माण होणाऱ्या असतात. ही पात्रं अनेकदा आयुष्याकडे नीरस दृष्टिकोनातून पाहणारी, निराशावादी आणि तीक्ष्ण अशी विनोदबुद्धी असलेली असतात. ‘आफ्टर लाईफ’ आणि ‘फ्लीबॅग’ या दोन्हींमध्ये ब्रिटिश कलाकृतींची ही वैशिष्ट्यं दिसून येतात.

इट्स अ ब्युटीफुल डे इन द नेबरहूड: नैराश्यपूर्ण काळात मनात सौंदर्य निर्माण करणारा सिनेमा

Quick Reads

या सगळ्याचा परिणाम असा होतो की, सध्याच्या काळामध्ये निराशावाद, उपाहासवृत्तीचा उद्रेक झालेला असताना एक प्रचंड आशावादी आणि सकारात्मक दृष्टिकोन बाळगून असणारी कलाकृती समोर येते. जी तिच्या नावाला जागते. इतकं की, कधीही निरुत्साही वाटत असल्यास हा सुखदायक चित्रपट पाहून जरा बरं वाटून घेण्याइतपत विश्वास या चित्रपटावर ठेवता येऊ शको.

‘लिव्हिंग’ ट्रिलजी: माणूस असण्याचा अर्थ शोधणारा रॉय अँडरसनचा सिनेमा

Quick Reads

या चित्रत्रयीतील चित्रपटांची रचना अशी की, त्यांमध्ये पात्रांच्या विशिष्ट संचाला समोर ठेवत पारंपारिक तऱ्हेची कथा सांगितली जात नाही. या तिन्ही चित्रपटांमध्ये वेगवेगळ्या सेल्फ-कन्टेन्ड स्केचेसचा समावेश होतो. अगदी या चित्रत्रयीचा भाग नसलेल्या त्याच्या ‘अबाऊट एंडलेसनेस’ (२०१९) या चित्रपटाची रचनाही अशाच तऱ्हेची आहे. या चित्रपटांमध्ये क्वचित काहीएक पात्रं वारंवार समोर येतात, पण तितकंच.

पोर्ट्रेट ऑफ अ लेडी ऑन फायर: उत्कटतेची सिनेमॅटिक अभिव्यक्ती

Quick Reads

पोर्ट्रेट ऑफ अ लेडी ऑन फायर’ या फ्रेंच चित्रपटामधील दोन महत्त्वाच्या दृश्यांत विवाल्डीच्या याच अरेंजमेंटमधील ‘समर’ भागातील एका तुकड्याचा वापर केला जातो. ‘पोर्ट्रेट ऑफ अ लेडी ऑन फायर’मध्येही नेमकी विवाल्डीच्या संगीताचीच गुणवैशिष्ट्यं आहेत. ‘फोर सीझन्स’ जर उत्कटता आणि मूर्तिमंत सौंदर्याचा सांगीतिक नमुना असेल, तर ‘पोर्ट्रेट ऑफ अ लेडी ऑन फायर’ म्हणजे अशाच उत्कटतेचं सिनेमॅटिक समतुल्य मानता येईल.

द प्लॅटफॉर्म: आजच्या व्यवस्थेत मानवतेवर कटाक्ष टाकणारा चित्रपट

Quick Reads

‘द प्लॅटफॉर्म’ ‘नेटफ्लिक्स’वर प्रदर्शित झाल्याझाल्याच त्यातील कालसुसंगत राजकारण हा चर्चेचा विषय बनण्यामागे चित्रपटातील हेच घटक कारणीभूत आहेत. इथली पात्रं, ती ज्या व्यवस्थेचा भाग आहेत ती व्यवस्था, या पात्रांची आणि व्यवस्थापनाची कृत्यं आणि त्यांच्या नैतिकतेवर उभी राहणारी प्रश्नचिन्हं अशी अनेक अंगं इथे आहेत.

‘एजंट साई श्रीनिवास अत्रेय’ : विनोदी हेरपट

Quick Reads

कुठलाही चित्रपटप्रकार हाताशी घेऊन त्याला विनोदाची जोड देणं म्हणजे तसा ओळखीचा प्रकार आहे. असं करत असताना त्या प्रकारात पूर्वी होऊन गेलेलं काम आणि त्यातून तयार झालेले संकेत, शैली आणि तांत्रिक बाबींचे संदर्भ विचारात घ्यावे लागतात. हेरगिरी आणि गुन्ह्याचा तपास हा ‘एजंट साई श्रीनिवास अत्रेय’मधील विषय आहे.

नायक जगलेल्या अभिनेत्यांच्या अस्तित्ववादाचा उहापोह

Quick Reads

आत्मपूजा आणि आत्मद्वेष या संकल्पना द्विध्रुवीय वाटत असल्या तरीही अनेकदा त्या एकाचवेळी अस्तित्त्वात असू शकतात. आत्मप्रौढी आणि अतिआत्मविश्वासामुळे निर्माण झालेल्या महत्त्वाकांक्षांची पूर्ती न झाल्याने त्यातून स्वानुकंपा (self-pity) किंवा मग आत्मद्वेषाची निर्मिती होऊ शकते.आणि बऱ्याचदा स्वानुकंपेचा मार्ग एक्झिन्स्टेशियल किंवा मग मिड-लाइफ क्रायसिसच्या माध्यमातून जातो.

मेगामाइंड’ : अस्तित्त्ववादाने ग्रासलेला खलनायक

Quick Reads

सत्प्रवृत्तीचा विजय आणि दुष्प्रवृतीचा पराजय या चित्रपटातील ठरलेल्या संकल्पना आहेत. अनेकदा ड्रीमवर्क्स अॅनिमेशन स्टुडिओने निर्माण केलेल्या अॅनिमेटेड चित्रपटांत काही इंटरेस्टिंग संकल्पना असतात. ‘मेगामाइंड’ आणि ‘कुंग फु पांडा’ चित्रपट मालिकेतील चित्रपटांत या ठराविक संघर्षाच्या पलीकडे जात सत्प्रवृत्ती आणि दुष्प्रवृत्ती या संकल्पनांचा ऊहापोह केला जातो.

नव्या पिढीसाठी एकांत ही विशेष नवी गोष्ट नाही, परिचित आनंद आहे

Quick Reads

‘वुई आर अ जनरेशन ऑफ ब्रोकन हार्ट्स अँड ब्रोकन पीपल’. झाकिर खान या कमेडियनच्या ‘हक से सिंगल’ या स्टॅण्ड अप कॉमेडी स्पेशलमधील हे एक वाक्य. अलीकडील काळातील माध्यमांतील पॉप्युलर कंटेंटकडे पाहिल्यास आपण हल्ली एकटेपणाला अंतर्भूत करत तो साजरा करायला शिकलो आहोत. याचं कारण मिलेनियल्स म्हणवल्या जाणाऱ्या, १९८० चं दशक आणि १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धादरम्यान जन्मलेल्या पिढीच्या आयुष्याकडे पाहण्याच्या दृष्टिकोनात दडलेलं आहे.

आखुनी (Axone): सध्याच्या राजकीय, सामाजिक वातावरणात आत्मपरीक्षणाची गरज अधोरेखित करणारा चित्रपट

Quick Reads

‘विविधतेत एकता’ असं म्हणत प्रत्यक्षात मात्र संकुचित दृष्टिकोन बाळगून असणं, भेदभाव करणं, देशाच्या नैऋत्य भागातील नागरिकांना निंदानालस्ती करीत हिणवणं, दक्षिणेकडील विविध राज्यांतील सर्व नागरिकांची भाषा, राज्य एकच आहे असा समज बाळगून असणं हे एक खास भारतीय वैशिष्ट्य आहे. ‘आखुनी’ मधील प्रमुख पात्रांचा संच हा मूळच्या भारताच्या नैऋत्येकडील रहिवाश्यांच्या दिल्लीतील वास्तव्याचं प्रतिनिधित्व करणारा आहे. त्यामुळे साहजिकच त्याला विशिष्ट असा प्रादेशिक आणि सामाजिक संदर्भ आहे.

कामयाब: जे चित्रपट पाहत मोठे झालो त्यात पाहिलेल्या चेहऱ्यांची वैश्विक कथा

Quick Reads

‘कामयाब’बाबत बोलताना ‘वन्स अपॉन अ टाइम इन हॉलिवुड’ आठवण्याचं कारण म्हणजे या दोन्ही चित्रपटांच्या मध्यवर्ती पात्रांमध्ये एकेकाळी यशस्वी असलेल्या दोन अभिनेत्यांचा समावेश आहे. आणि महत्त्वाचं म्हणजे, दोन्ही चित्रपटांचा आशय आणि आवाका वेगळा असला तरी या विशिष्ट दृश्यांची तीव्रता मात्र सारखीच आहे.

‘आमिस’ : अभौतिक प्रेमातली विलक्षण उत्कटता

Quick Reads

‘तोंडीमुथलम द्रिक्साक्षीयम’ (२०१७) या मल्याळम चित्रपटात एक संवाद आहे. तो म्हणजे ‘इझन्ट हंगर द रीजन फॉर एव्हरीथिंग?’ हे वाक्य एका अर्थी इथे घडणाऱ्या घटनांनाही लागू पडतं. इथे प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष, काहीशी रूपकात्मक अशा दोन्ही तऱ्हेची क्षुधा सुमन आणि निर्मालीच्या कृत्यांना कारणीभूत ठरते.

द बिग सिक: प्रेम आणि प्रेमासमोरची आव्हानं

Quick Reads

‘द बिग सिक’ हा कुमैल नान्जियानी आणि एमिली गॉर्डन या दोघांच्या खऱ्याखुऱ्या प्रेमाच्या गोष्टीवर आधारलेला आहे. स्टॅन्ड अप कॉमेडीच्या विश्वात त्याचा स्ट्रगल सुरु असताना त्याची एमिलीशी भेट झाली होती. दोघेही एकमेकांच्या प्रेमात असताना कुमैलच्या पाकिस्तानी पार्श्वभूमीमुळे एमिलीच्या नकळत समांतररीत्या काही गोष्टी घडत होत्या.

अनकट जेम्स: नावाजलेल्या रांगेत बसणारा थरारपट

Quick Reads

साफ्दी ब्रदर्सच्या ‘अनकट जेम्स’कडे केवळ आणखी एक क्राइम थ्रिलर म्हणून पाहणं त्यावर अन्यायकारक ठरणारं आहे. इथे क्राइम थ्रिलरमध्ये असणं अपेक्षित असलेले सगळे घटक आहेत. भावनिक आणि नैतिकदृष्ट्या अधःपतन झालेली पात्रं आहेत, गुन्हेगारी आणि हिंसा आहे. हिंसेच्या अस्तित्त्वात गडद छटा धारण करणारा विनोद आहे.

जोजो रॅबिट: कट्टरतावादाचा निरागस उपहास

Quick Reads

जोजोचा एक मित्र आहे किंबहुना खरंतर काल्पनिक मित्र आहे, तो म्हणजे अडॉल्फ हिटलर (टाइका वैटिटी). हा हिटलर जोजोला त्याची गरज असते तेव्हा प्रकट होणारा, साहजिकच हिटलरचं एक विनोदी आणि एका अर्थी बालिश रूप असणारा आहे.

१९१७: अंगावर येणारा युद्धपट

Quick Reads

युद्धपट दोन प्रकारचे असतात. पहिले म्हणजे युद्धाला आणि युद्धातील शौर्याची स्तुती करणारे, आणि दुसरे म्हणजे युद्धातील क्रौर्य दाखवणारे युद्धविरोधी चित्रपट. अनेकदा आपल्याकडील युद्धपट हे पहिल्या प्रकारातील असतात, तर युद्धात पोळलेल्या पाश्चिमात्य देशांतले युद्धपट दुसऱ्या.

ओन्ली लव्हर्स लेफ्ट अलाइव्ह: कल्पकतेतून बहरणारा आधुनिक व्हॅम्पायरपट 

Quick Reads

‘ओन्ली लव्हर्स लेफ्ट अलाइव्ह’ हा पदोपदी मोहक वाटत राहतो. ही मोहकता जितकी तो ज्या पद्धतीने समोर मांडला जातो त्यात, आणि त्यातील संकल्पनांमध्ये दडलेली आहे, तितकीच जारमुश इथलं विश्व ज्या नजाकतीनं रचतो यात दडलेली आहे.

‘मॅनहंट : यूनाबॉम्बर’ : व्यवस्था आणि पात्रांमधील परस्परसंबंध

Quick Reads

‘मॅनहंट : यूनाबॉम्बर’ आणि ‘माइंडहंटर’ या नेटफ्लिक्सवर उपलब्ध असलेल्या दोन्ही मालिकांमधील मानसिक पातळीवर विलक्षण साम्य आहे. दोघेही समाज आणि व्यवस्थेच्या नियमांनुसार वागत नाहीत. ‘मॅनहंट : यूनाबॉम्बर’मध्ये तर याचा आढावा अधिक विस्तृतपणे घेतला जातो. व्यवस्था आणि पात्रांमधील परस्परसंबंधांचे परिणामकारक रेखाटन करणाऱ्या या मालिकेवरील लेखाचा हा पहिला भाग.

मॅरेज स्टोरी: एका नात्याच्या अंताची नाजूक गोष्ट

Quick Reads

कुटुंबव्यवस्था, नातेसंबंध, नात्यांतील तणाव, एकल जगणं या नोआ बॉमबाखच्या चित्रपटांमधील काही नेहमीच्या संकल्पना आहेत. अनेकदा तो त्याच्या चित्रपटांमध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या मनात चाललेला भावनिक, मानसिक कोलाहल, वैयक्तिक आयुष्यातील ताणतणाव अशा अमूर्त भावना आणि संकल्पना पडद्यावर आणण्याचा प्रयत्न करताना दिसतो. नातेसंबंध मग ते प्रियकर-प्रेयसी, पती-पत्नीमधील असोत की भावंडं, पालकांशी असलेले, या नात्यांची गुंतागुंत तो मांडू पाहतो.

द आयरिशमन: मैत्री, विश्वासघात, हतबलता

Quick Reads

‘द आयरिशमन’ हा रूढ अर्थांनी गँगस्टर फिल्म या प्रकारात मोडणारा चित्रपट नाही. त्याच्या केंद्रस्थानी गुन्हेगारी विश्व जरूर आहे, पण मार्टिन स्कॉर्सेसीचे इतर सिनेमे, मुख्यत्वे ‘मीन स्ट्रीट्स’ (१९७३), ‘गुडफेलाज’ (१९९०) किंवा ‘कसिनो’ (१९९५) यांत गुन्हेगारी विश्व ज्या पद्धतीने दिसते तशा चित्रणाचा इथे अभाव आहे.

डाऊनफॉल: एका साम्राज्याचा अस्त आणि पडझड

Quick Reads

‘डाऊनफॉल’ हिटलरला त्याच्या सर्वाधिक कमकुवत आणि असुरक्षित अशा रुपात समोर आणतो. हिटलरच्या आत्महत्येपूर्वीच्या, त्याच्या बंकरमधील शेवटच्या दीड आठवड्यात असलेली त्याची आणि थर्ड राइखमधील अधिकाऱ्यांची मनःस्थिती इथे दिसते.

'लूक हूज बॅक': हिटलरचा व्यंगात्मक पुनर्जन्म

Quick Reads

सदर चित्रपट टिमुर वर्म्सच्या ‘लूक हूज बॅक’ याच नावाच्या प्रसिद्ध कादंबरीवर आधारलेला आहे. चित्रपटाची मध्यवर्ती संकल्पना अशी की काही अस्पष्ट, अतर्क्य कारणांमुळे अडॉल्फ हिटलर (ऑस्कर माझुकी) २०१४ येऊन पोचला आहे. दुसऱ्या महायुद्धात त्याचं बंकर ज्या ठिकाणी होतं, बर्लिनमधील त्याच ठिकाणी उठलेला हिटलर त्याचा बदललेला सभोवताल पाहतो. आणि मग सद्यपरिस्थितीत त्याचे आक्रमक आणि समस्यात्मक विचार घेऊन जगणाऱ्या हिटलरचा मागोवा चित्रपटात घेतला जातो.

मिडनाईट इन पॅरिस: पॅरिस आणि प्रणयरम्यता

Quick Reads

पॅरिस आणि प्रणयरम्यता (मग ती शहरापासून ते व्यक्ती, कालखंड अशी कशाबाबतही असू शकते) या दोन गोष्टी इथल्या सर्व घटनांचं, भौतिक आदिभौतिक संकल्पनांचं केंद्रस्थान आहेत. इथल्या पहिल्याच माँटाजमध्ये पॅरिस या शहराचा, त्याच्या गतीचा, त्याच्या अस्तित्वाचा सगळा अर्क एकवटला जातो.

व्हॉट मेक्स अस इंडियन्स?

Quick Reads

परवा ६ डिसेंबर रोजी बलात्कार प्रकरणातील संशयित आरोपींच्या झालेल्या एन्काउंटरच्या घटनेमुळे न्याय, न्यायव्यवस्था आणि संविधान या संकल्पना आणि काही मुद्दे पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहेत. या तिन्ही बाबींशी निगडीत अशी दोन निरनिराळ्या चित्रपटांतील दृश्यं अशावेळी आठवतात. ज्यातून न्याय, न्यायव्यवस्था आणि संविधान या संकल्पना कायद्याच्या राज्याचा विचार करता का महत्त्वाच्या आहेत हे लक्षात येतं.

असुरन: हंट, चेझ, रिव्हेंज

Quick Reads

‘असुरन’चं मध्यवर्ती कथानक तसं साधंसोपं आहे. गावातील एका बड्या प्रस्थाची, वडकुरन नरसिम्हनची (आडुकलम नरेन) हत्या झालेली आहे. या हत्येमागे शिवासामीचं (धनुष) कुटुंब असल्याचं लागलीच स्पष्ट केलं जातं.

फोर्ड व्हर्सेस फरारी: पीपल, हाय ऑन कार्स. कार्स, हाय ऑन गॅस

Quick Reads

‘फोर्ड व्हर्सेस फरारी’ हा चित्रपट म्हणजे बरंच काही आहे. नाव सुचवतं त्याप्रमाणे फोर्ड आणि फरारी या दोन कंपन्यांमध्ये कार रेसिंगवरून एकेकाळी सुरु झालेल्या आर्थिक, व्यावसायिक गणितं नि प्रतिष्ठेच्या स्पर्धेचं कथानक इथे केंद्रस्थानी आहे. मात्र त्यासोबत प्रत्यक्ष वाहन निर्मितीची प्रक्रिया, रेसिंगची गणितं, स्टीअरिंग व्हीलच्या मागे असलेल्या माणसाचं महत्त्व, रेसिंगचं रोमँटिसाइजेशन असं बरंच काही आहे.

‘युटोपिया’ : डिस्टोपियन कॉन्स्पिरसी थ्रिलर

Quick Reads

रंजक सिद्धान्तांनी किंवा त्यांच्या खऱ्या-खोट्या असण्याच्या नुसत्या कल्पनेनं कलाजगताला भुरळ घातली नसती तरच नवल! त्यातूनच वेळोवेळी अशा काल्पनिक-अकाल्पनिक सिद्धांतांवर आधारित पुस्तकं, चित्रपट, मालिका, माहितीपट अशा अनेकविध प्रकारांमध्ये साहित्य-कलाकृतींची निर्मिती झाली आहे. ‘युटोपिया’ ही ब्रिटिश मालिका याच संकल्पनेभोवती फिरणारी (काही एक प्रमाणात सत्याचा अंश असणारी) कलाकृती आहे.

परियेरूम पेरूमल: भाबडा तरी गरजेचा म्हणावासा आशावाद

Quick Reads

शिकून, संघटीत होऊन संघर्ष करण्याच्या गरजेमागील मूळ इथे आपल्याला पदोपदी दिसत असतं. किंबहुना खरंतर त्याच्या अस्तित्त्वाच्या जाणीवेनं बोचत असतं. ही अस्वस्थता निर्माण करणं हाच खरंतर मारी सेल्वाराज दिग्दर्शित ‘परियेरूम पेरूमल’चा खरा उद्देश आहे, नि ही अस्वस्थता निर्माण होणं हे त्याचं यश आहे.

यस्टर्डे: अ वर्ल्ड विदाऊट द बीटल्स इज अ वर्ल्ड दॅट्स इन्फानाइटली वर्स

Quick Reads

‘यस्टर्डे’च्या केंद्रस्थानी असलेली संकल्पना अगदीच कल्पक नि रंजक आहे. ती अशी की चित्रपटाचा नायक वगळता जवळपास सगळं जग ‘बीटल्स’ या म्युजिक बँडचं अस्तित्त्व विसरून जातं. मग नायकाआसपासच्या कुणालाच या बँडची गाणी न आठवणं, नि नायकाने त्यांची गाणी स्वतःची म्हणून खपवणं सुरु होतं.

जग्गा जासूस: बसूचा अ-वास्तववाद

Quick Reads

आपल्याकडे गाण्यांच्या माध्यमातून कथानक पुढे नेण्याचा सांगीतिका नामक प्रकार कधी त्याच्या सर्वोच्च शिखरावर पोचला असं म्हणताच येत नाही. याउलट अलीकडे तर गाणी ही लोकप्रिय कलाकृतीमध्ये लोकांच्या समाधानासाठी, किंवा व्यावसायिक कारणांसाठी अशा कथाबाह्य घटकांपायी अधिक येतात, ना की कथनाचं माध्यम म्हणून. मुळातच अनेक चित्रपटकर्त्यांना हा धोका पत्करावा वाटत नाही, तर जे पत्करतात त्यांचं अपयश (मग ते कलात्मक असो वा आर्थिक) आधीच दुर्मिळ असणाऱ्या या प्रकाराकरिता अधिक हानीकारक ठरतं.

जोकर: अस्वस्थ करणाऱ्या क्रौर्य आणि खिन्नतेतील सिनेमॅटिक सौंदर्य

Quick Reads

इथे चित्रपटाला संकल्पनात्मक पातळीवर सामाजिक, आर्थिक आणि सर्वांत महत्त्वाचं म्हणजे मानसशास्त्रीय कंगोरे प्राप्त होतात ते त्याच्या लेखनाच्या माध्यमातून. तर, दिग्दर्शक टॉड फिलिप्स आणि छायाचित्रकार लॉरेन्स शेर मिळून समोर आणत असलेली दृश्यं चित्रपटाला गरजेचा असा एक गडद दृष्टिकोन प्राप्त करून देतात. सोबतच त्यांना मिळत असलेली पार्श्वसंगीताची किंवा काही वेळा नीरव शांततेची, अचूक निवड म्हणता येईलशा गाण्यांची जोड यातून एक नितांतसुंदर अशी सिनेमॅटिक सिंफनी तयार होते.

वन्स अ इयर : एका नात्याचा मागोवा

Quick Reads

एरवी ज्यांची भेट होणं कधीही शक्य होणार नाही अशा दोन लोकांची भेट होण्याचे चित्रपटांतील आणि अगदी खऱ्या आयुष्यातीलही प्रसंग आपल्याला नवीन नाहीत. मात्र, अशा भेटीनंतर तितक्याच अशक्यप्रायरीत्या होणारी नात्याची सुरुवात, आणि त्यानंतरच्या घटनाक्रमामध्ये उपजत सहजता टिकवून ठेवणं सोपं नसतं. अगदी खऱ्या आयुष्यातही आणि चित्रपट/मालिकांतही. गौरव पत्की लिखित आणि मंदार कुरुंदकर दिग्दर्शित ‘वन्स अ इयर’ या छोटेखानी मालिकेला नेमकं हेच साध्य करणं जमलेलं आहे.

सिनेमा: सिंग स्ट्रीट

Quick Reads

जॉन कार्नीच्या तीन चित्रपटांविषयीच्या लेखत्रयीतील हा तिसरा आणि शेवटचा लेख. या तीन लेखांच्या माध्यमातून माझ्या प्रचंड आवडत्या चित्रपटकर्त्यांपैकी एक असलेल्या जॉन कार्नीविषयी, आणि त्याच्या या तीन चित्रपटांविषयी पुरेशा सविस्तरपणे बोलण्याचा, या नितांतसुंदर कलाकृतींची प्रशंसा करण्याचा उद्देश बऱ्यापैकी सफल झाला आहे असं वाटतं.

सिनेमा: बिगीन अगेन

Quick Reads

प्रेमाकडे अपारंपरिकरीत्या पाहण्याचा विशिष्ट असा दृष्टिकोन म्हणजे लेखक-दिग्दर्शक जॉन कार्नीचं एक महत्त्वाचं वैशिष्ट्य आहे. संगीत आणि योगायोगानं माणसं जोडली जातात. पण, कार्नी त्यांच्या भविष्याचा निकाल लावत नाही. तो त्या पात्रांना एक प्रकारच्या आशावादी वळणावर आणून सोडतो.

सिनेसमीक्षण: ‘वन्स’

Quick Reads

तूर्तास ‘वन्स’ या त्याला प्रसिद्धी मिळवून देणाऱ्या इंडी चित्रपटाचा विचार करूयात. ‘वन्स’मधील पुरुष (ग्लेन हॅन्सर्ड) हा एक गिटारवादक आहे. डब्लिनमधील रस्त्यावर उभं राहून स्वतः लिहिलेली गाणी वाजवत त्यातून तुटपुंजी कमाई करणं, नि आपल्या वडिलांसोबत राहून त्यांच्या व्हॅक्युम क्लीनर दुरुस्तीच्या दुकानात काम करणं या दोन गोष्टींभोवती त्याचं आयुष्य फिरतं.

स्पॉटलाईट: ला ला लँड

Quick Reads

‘ला ला लँड’ पारंपरिक प्रेमकथांमधील घटक वापरून मुळातच त्यातील प्रेम या मध्यवर्ती संकल्पनेचा पुनर्विचार करताना दिसतो. इथे नायक आणि नायिका दोघांनाही समान महत्त्व आहे. कुठल्याही नात्यामध्ये समोरच्या व्यक्तीचा, तिचीही काहीतरी बाजू असेल याचा विचार न करता खटके कसे उडू शकतात, ही अगदीच मूलभूत गोष्ट त्याच्या कथनाच्या माध्यमातून स्पष्टपणे दिसून येते.

अ लव्ह लेटर टू महेशिन्ते प्रतिकारम

Quick Reads

ही कुणाला तरी प्रत्युत्तर देण्याची भावना मानवात उपजतच असावी. मग भलेही ते शारीरिक पातळीवर असो, किंवा मग शाब्दिक स्वरूपाचं. त्यातून मिळणारा आनंद, एक जेता असण्याची, समोरच्यावर कुरघोडी केल्याची भावना अनुभवणं यातच या उपजत अशा भावनेचं मूळ दडलेलं असावं.

स्पॉटलाईट: जाऊँ कहाँ बता ऐ दिल

Quick Reads

आदिश केळुसकर एकूण चित्रपटाची हाताळणी कशा प्रकारे करतो, यामध्ये चित्रपटाचा परिणाम दडलेला आहे. मरिन ड्राइव्ह, सिंगल स्क्रीन थिएटरपासून ते लॉजपर्यंत गर्दीने गजबजलेल्या शहरात प्रेमी युगुलांना आसरा देणाऱ्या अनेक जागांना तो जिवंत करतो.

टॅरेंटिनोमय: क्वेंटिन टॅरेंटिनो आणि सिनेमा

Quick Reads

फिल्म स्कूलमध्ये न जाता थेट तिथे शिकवला जाणारा एक स्वतंत्र विषय बनलेल्या टॅरेंटिनोचा नववा चित्रपट, ‘वन्स अपॉन अ टाइम इन हॉलिवुड’ आलाय. भारतातील त्याच्या चाहत्यांना त्याच्याच प्रदर्शनाचे वेध लागले आहेत. नि त्यामुळेच तर त्याला सेलिब्रेट करणारी, त्याला प्रेमपत्र म्हणून लिहिलेली ही लेखमाला तुमच्यापुढे आणत आहोत.

‘सुपर डिलक्स’ : एक परिपूर्ण सिनेमॅटिक अनुभव

Quick Reads

स्वतः निर्माण केलेल्या विश्वाशी सुसंगत अशा तार्किकतेला थारा देणारे व्यावसायिक चित्रपटही फॅसिनेटिंग असूच शकतात. ‘मर्द को दर्द नहीं होता’ प्रदर्शित झाला, त्याच्याच पुढच्या आठवड्यात आलेला ‘सुपर डिलक्स’ अशाच काही फॅसिनेटिंग आणि प्रभावी चित्रपटांमध्ये मोडतो.

‘कुंबलंगी नाईट्स’ : भारतीय कुटुंबव्यवस्था आणि पौरुषत्वाचं प्रभावी विच्छेदन

Quick Reads

मुख्य प्रवाहातील चित्रपटांमधील कौटुंबिक नाट्य मात्र अपवादानेच या रटाळ चौकटींतून बाहेर पडलं. अलीकडील काळात मात्र सर्वच प्रादेशिक भाषांमधील चित्रपट या पारंपरिक चौकटींतून बाहेर पडत, अकार्यक्षम कुटुंबांचं (डिसफंक्शनल फॅमिली) कथन समोर मांडताना दिसू लागले आहेत. ‘कुंबलंगी नाईट्स’ हा मल्याळम चित्रपट याच बदलाचं एक अधिक थेट आणि प्रभावी स्वरूप आहे.

स्पॉटलाईट:शॉपलिफ्टर्स

Quick Reads

जगप्रसिद्ध जापानी दिग्दर्शक हिरोकाझु कोरे-इडाचा कान चित्रपट महोत्सवातील मानाचा पुरस्कार, पाम’डि ऑर विजेता चित्रपट ‘शॉपलिफ्टर्स’ हा जपानमधील एका अकार्यक्षम कुटुंबावर आधारित आहे. मात्र, तो या मूलभूत संकल्पनेच्या पलीकडे जात मानवी स्वभाव आणि कुटुंबसंस्थेचा परामर्श घेणारा आहे.

Trending Articles

स्पॉटलाईट: जाऊँ कहाँ बता ऐ दिल

टॅरेंटिनोमय: क्वेंटिन टॅरेंटिनो आणि सिनेमा

जोकर: अस्वस्थ करणाऱ्या क्रौर्य आणि खिन्नतेतील सिनेमॅटिक सौंदर्य

‘कुंबलंगी नाईट्स’ : भारतीय कुटुंबव्यवस्था आणि पौरुषत्वाचं प्रभावी विच्छेदन

‘आमिस’ : अभौतिक प्रेमातली विलक्षण उत्कटता