Viplov Wingkar

जरांगे पाटील, मराठा आरक्षण आणि आदर्श राजकीय कृती

Opinion

मराठा क्रांती मोर्चाला एक राजकीय अथवा पक्षीय स्वरूप आलं नाही, तर उद्या हा जनसमूह त्याचं उद्दिष्ट साध्य देखील करेल, पण त्यानंतर काय, हा प्रश्न अनुत्तरीतच राहील.

आपण मोर्चे का काढतो?

Opinion

मोर्चाचा उद्देश असेल तर त्यामध्ये सहभागी होणाऱ्या व्यक्तीला प्रेरणा देखील असेल, ही प्रेरणा कदाचीत भावनीक असेल, अर्धवट जाणीवेवर आधारित असेल, गरजेवर आधारित असेल किंवा विवेकी असेल.

फलसफी: बुद्धाचं तत्त्वज्ञान समजून घेताना

Quick Reads

बुध्द जाणीव कशी निर्माण होते या सत्याच्या पलीकडे जाऊन ही जाणीव जर वस्तूच्या संपर्कात आली, तर त्यामधून जाणिवेच्या पातळीवर दुःख निर्माण होतं हे मांडणारा पहिला तत्ववेत्ता आहे. व त्याचसोबत याच जाणिवेनं वस्तुचं मूळ स्वरूप जाणून घेतले तर ज्ञानदेखील प्राप्त होतं, हेही तो दाखवुन देतो.

पीटर हॉलवर्ड: आता आपण ठरवायचं आहे आपल्याला कशा जगात जगायचं आहे

Quick Reads

आपणाला नेहमीच आपलं जग कसं असावं याबाबत काही गोष्टी ठरवण्याची संधी मिळत असते, परंतु ही संधी नेहमीच येते असं नाही. त्याचसोबत प्रस्थापित जग आणि व्यवस्था स्वतःचं हित जपण्यासाठी हे आहे ते जग बदलण्याची संधी आपणास देत नाही.

ज्यो लूक नान्सी: आपणाला हे संकट म्हणजे स्वतःला पुन्हा समजून घेण्याची संधी आहे

Quick Reads

सगळ्या जगात COVID-१९ ने निर्माण केलेल्या अरिष्टात एकीकडे एकाधिकारशाही प्रवृत्ती असलेला यंत्रणांबद्दलची स्वीकारार्हता वाढीस लागण्याची शक्यता असताना दुसरीकडे उदारमतवादी कल्याणकारी राज्य व्यवस्थादेखील पुन्हा उभारी घेऊ पाहत आहे. अशा द्वंद्वात, माणूस असण्याची वैश्विक जाणीव काय असावी याबाबत चिंतन व्यक्त करत आहेत, फ्रेंच तत्त्ववेत्ते ज्यो लूक नान्सी.

फ्रँको बेरार्डी: आपल्याला माहित असलेलं जग पुन्हा येणं शक्य नाही

Quick Reads

उद्या जेव्हा जग पुन्हा नव्याने उभे राहील तेंव्हा अस्तित्वात असलेल्या सामान्य परिस्थितीकडे पुन्हा परत न जाता जगाचा नव्याने विचार करावा लागेल आणि या नव्या जगाची धारणा 'फायदा' या तत्वावर आधारित न राहता उपयोग या तत्वांवर आधारित असणं ही काळाची गरज असेल.

फ्रँको बेरार्डी: कोरोनाच्या संकटाने आपल्याला नव्या सामाजिक इच्छा अंगिकारण्याची संधी देऊ केली आहे

Quick Reads

जगभरात भांडवलशाहीला पर्याय शोधण्याचा प्रयत्न गेले तीस चाळीस वर्षे अखंडितपणे चालू आहे पण हा प्रयत्नांना फारसे यश आले असे कुठं दिसत नाही. पण त्याचसोबत स्वतःमधील कुंठितता नष्ट करण्यासाठी व फायद्याची पुनर्निर्मिती करण्यासाठी भांडवल आपणा सर्वांनाच कमी पगार देत स्पर्धेच्या जाळ्यात सततच ढकलत आहे. पण अचानकपणे उदयास आलेल्या या विषाणूने भांडवली प्रवेगातील हवाच काढून घेतली आहे.

कोरोनाव्हायरस आपल्या 'नॉर्मल' जीवनशैलीला पुन्हा तपासून घ्यायला सांगतोय

Quick Reads

आज ना उद्या या अरिष्टामधून आपण बाहेर पडूच, पण त्यानंतर ही आपण जा लोकांना मदत केली आहे त्या लोकांच्या आयुष्यातील प्रश्न बदलणार नाहीत ते तसेच राहणार आहेत. देशातील शहरातून जे असंख्य लोक त्यांच्या गावाकडे चालत गेले आहेत ते परत याच शहरात मरण्यासाठी येणार आहेत. फरक इतकाच की त्या मरणाला संरचनात्मक मान्यता आज आणि त्याबद्दल आपण फारसं लक्ष ही देत नाही कारण ते 'नॉर्मल'असत!

नव्या जगासाठी प्रवेगवादी राजकारणाचा जाहीरनामा

Quick Reads

भांडवलशाही ही अन्यायी व विकृत व्यवस्था आहे पण त्याचसोबत भांडवलशाही ही प्रगती रोखणारी व्यवस्था आहे. आपला तंत्रज्ञानात्मक विकास भांडवलशाहीने जितका मुक्त केला आहे तितकाच तो दडपला देखील आहे. प्रवेगवाद असे जाहीर करतो की भांडवली समाजानं लादलेल्या मर्यादांच्या पलीकडं तंत्रज्ञानाची क्षमता जाऊ शकते आणि या मर्यादांच्या पलीकडे आपणाला या क्षमतांना घेऊन गेलं पाहिजे.

फलसफी: तत्त्वज्ञानाच्या पाच पूर्वअटी (भाग २)

Quick Reads

तत्त्ववेत्ता काही तर सांगत असतो बोलत असतो पण ते पुस्तकात नसते, तत्त्ववेत्ता जे काही बोलतो ते जे आहे ते महत्वाचं आहे आणि तेच तत्त्वज्ञानाच गुपित आहे. आणि हे अस्तित्वात असण्याचं कारण इतकंच कि तत्त्वज्ञानाच्या प्रेषणात काही तरी विशेष असत हे विशेष शुध्द विवेकिय असू शकत नाही ते परिणामकारक असत, ते भौतिक असत किंवा शारीरिक असते किंवा इतरांप्रतीच्या प्रेमा सारखे असते.

फलसफी: तत्त्वज्ञानाच्या पाच पूर्वअटी

Quick Reads

तत्त्वज्ञानाचं उद्धिष्ट, चर्चा आणि दिशानिर्देश यांच्यातील संबंधाची चर्चा करताना बाद्यु तत्त्वज्ञानाच्या पाच पूर्वअटींबद्दल भाष्य करतो. तत्त्वज्ञान विशिष्ट ऐतिहासिक सांस्कृतिक परिस्थितीत जन्माला येण्याचं सोपं कारण म्हणजे त्या समाजात तत्त्वज्ञानासाठी गरजेच्या असण्याऱ्या पाच गोष्टी अस्तित्वात असतात म्हणून

फलसफी: तत्त्वज्ञानाच्या वर्गातलं द्वंद्व

Quick Reads

बाद्यु म्हणतात की त्यांनी अनुभवलेलं जग हे आजच्या जगापेक्षा पुर्ण वेगळं आहे, ते जग क्रांत्यांचं होतं, बदलाचं होतं. बाद्यु म्हणतात, जसा दोन जगांमध्ये विरोधाभास आहे, तसाच विरोधाभास या तत्त्वज्ञानाच्या वर्गातही आहे, कारण त्यांचा स्वतःचा अनुभव हा क्लासमधील विध्यार्थी किंवा आपणापासून नक्कीच वेगळा आहे म्हणून ही परिस्थिती सुध्दा द्वंदात्मक आहे.

फलसफी: तत्त्वज्ञानाचं उद्दिष्ट असतं नव्या इच्छा निर्माण करणं

Quick Reads

तत्त्वज्ञानानं मुक्त असणं ही तत्त्वज्ञानाची गरज असते, कारण तत्त्वज्ञानाची सर्वच पद्धतीची परिसमाप्ती (closure) ही तत्त्वज्ञानाचा अंत असते, जेंव्हा लोक/व्यक्ती नव्या शक्यतांनबद्दल विचार करण्यासाठी मुक्त असतात तेंव्हाच तत्त्वज्ञान जिवंत असतं.

फलसफी: तत्त्वज्ञान आज उपयोगी आहे का?

Quick Reads

‘तत्वज्ञान म्हणजे काय?’ या प्रश्नाचं उत्तर निरंतर चालणार आहे, बदलणार आहे, विस्तारणार आहे. प्रत्येक तत्ववेत्त्यासाठी या प्रश्नाचं उत्तर नेहमी वेगळं असतं. बाद्यु याच परंपरेला अनुसरून २०१०च्या संदर्भात 'तत्वज्ञान म्हणजे काय?' या प्रश्नाची उकल प्रत्यक्ष भौतिक-राजकीय जगाचे द्वंद्व आणि आजच्या काळातील विश्लेषणात्मक विरुद्ध द्वंदात्मक तत्वज्ञान यांच्या मधील अंतर्विरोध दाखवून करतात.

फलसफी:आनंदी राहण्यासाठी जग बदलणे आवश्यकच आहे का?

Opinion

बाद्यु आनंद आणि समाधान या दोन विरुद्ध गोष्टीचा विचार कम्युनिझम आणि भांडवलशाही या दोन विरुद्ध संकल्पनाच्या संदर्भात करतो. बाद्युच्या मते 'समाधान' ही भांडवली संकल्पना आहे. समाधानी असणं म्हणजे उपलब्ध जगाने बहाल केलेल्या गोष्टीमध्ये स्वतःचा स्वार्थ शोधणं.

वंचित बहुजन आघाडीनं राजकीय पर्यायाची पोकळी भरून काढली

Opinion

वबाआमुळे हे जातीपालिकडे जाणं मजबुरी नाही, तर पर्यायी राजकारणाची गरज आहे. 'स्व-जातीय' अट्टाहास किंवा उच्च जातीय प्रतिनिधित्व मान्य करण्याची धन्यता लगेच संपुष्टात येतील असं नाही परंतु प्रस्थापित पक्षाचं नेतृत्व नाकारता येतं ही जाणीव वबाआ एकूण दलित बहूजनांमध्ये रुजवण्यात यशस्वी झाल आहे.

ग्वावा आयलंड

Quick Reads

रेशमाच्या बेटावर काम करणारा कामगार नायक आणि त्याच्यासोबतचे कामगार, त्याची प्रेयसी, या कामगारांचं गाणं, त्यांचं होणारं शोषण आणि तरीही या परिस्थितीचा वाहक असणाऱ्या वर्गाच्या मनातला बंडाचा आवाज या बाबी क्रांतीची शक्यता ही एक अमूर्त संकल्पना नसून ती आजही प्रत्यक्षात येऊ शकते, याचं चित्रण आहे.

फलसफी: जागतिक तत्वज्ञान दिवस

Quick Reads

आज जगाचा प्रश्न विशिष्ट घटकांच्या शोषणापुरता मर्यादित नाही तर आज जग स्वतःच्या अस्तित्वासाठीच झगडत आहे. अशा काळात, मार्क्स म्हणतो तसं, जगाला कृतिशील राजकीय तत्त्वज्ञानाची गरज आहे.

फलसफी : मणी रत्नम 

Quick Reads

मणी रत्नम यांचा सिनेमा भारतीय वर्गचरित्रातून उत्कट प्रेम आणि अत्युच्च मानवी भावनांना कलात्मकरित्या चित्रित करतो.

Trending Articles

फलसफी: तत्त्वज्ञान आज उपयोगी आहे का?

फ्रँको बेरार्डी: आपल्याला माहित असलेलं जग पुन्हा येणं शक्य नाही

फलसफी: तत्त्वज्ञानाचं उद्दिष्ट असतं नव्या इच्छा निर्माण करणं

आपण मोर्चे का काढतो?

फलसफी: बुद्धाचं तत्त्वज्ञान समजून घेताना